🏛️ Wprowadzenie
Bank of England to jedno z najważniejszych miejsc w finansowej historii Wielkiej Brytanii – często nazywany jest po prostu „The Old Lady of Threadneedle Street” (Starą Damą z Threadneedle Street). To nie tylko centralny bank Wielkiej Brytanii, ale także instytucja, która przez ponad 300 lat odgrywała kluczową rolę w kształtowaniu gospodarki kraju i świata.
Założony w 1694 roku, Bank of England był początkowo prywatną instytucją, finansującą wydatki króla Wilhelma III. Z czasem stał się filarem brytyjskiego systemu finansowego — miejscem, gdzie powstały pierwsze banknoty, skarbiec złota i nowoczesne zasady polityki monetarnej.
Dziś budynek przy Threadneedle Street w City of London jest nie tylko centrum decyzji ekonomicznych, ale również ciekawym punktem turystycznym. W jego podziemiach wciąż przechowuje się część brytyjskich rezerw złota, a obok mieści się Bank of England Museum, gdzie można zobaczyć historyczne banknoty, sejfy i dowiedzieć się, jak działa pieniądz.
📍 Informacje praktyczne
- Adres: Bartholomew Lane, London EC2R 8AH
- Najbliższe metro / autobus:
- 🚌 Autobus — nr 76, 135, 149, 344 → najbliższy przystanek to Threadneedle Street
- 🚇 Metro — linie Central, Northern, Waterloo & City → najbliższa stacja to Bank Station
- Godziny otwarcia:
- Poniedziałek – Piątek: 10:00 – 17:00 (ostatnie wejście o 16:30) Bank of England+2Bank of England+2
- W każdy trzeci czwartek miesiąca: otwarte do 20:00 (ostatnie wejście o 19:30) Bank of England+1
- Muzeum jest zamknięte w weekendy oraz w dni ustawowo wolne (Bank Holidays).
- Wstęp: bezpłatny
- Czas zwiedzania: 30 – 45 minut
- Strona internetowa: https://www.bankofengland.co.uk/
🗺️ Mapa lokalizacji
🕰️ Historia muzeum
Muzeum Bank of England (Bank of England Museum) zostało otwarte w 1988 roku, z okazji 250-lecia siedziby banku przy Threadneedle Street. Jego celem było przybliżenie historii jednej z najstarszych instytucji finansowych świata, założonej w 1694 roku przez sir Williama Patersona, aby wspierać finansowo wojnę z Francją.
Z zewnątrz gmach wygląda niemal jak warownia, co odzwierciedlało rolę banku jako „strażnika narodowych finansów”. Mury mają miejscami ponad 10 metrów wysokości, a do środka prowadziło kilka monumentalnych bram – jedna z nich, zwana Soane’s Gate, do dziś zachowała oryginalne klasycystyczne zdobienia.
Wewnątrz Soane stworzył labirynt korytarzy, dziedzińców i skarbców, inspirowany rzymskimi ruinami i antycznymi świątyniami. Użył nowatorskich jak na XVIII wiek technik – np. świetlików dachowych, które rozpraszały światło w sposób przypominający współczesne oświetlenie naturalne.
🗺️ Plan muzeum
🗂️ Działy i ekspozycje
Choć Bank of England Museum jest niewielkie, to jego ekspozycje są niezwykle bogate i dobrze zorganizowane. Zwiedzający mogą poznać historię brytyjskiej waluty, zobaczyć oryginalne banknoty i monety, a także dowiedzieć się, jak funkcjonuje współczesny system finansowy.
Wystawa podzielona jest na kilka głównych działów:
💷 Historia pieniądza
Prezentuje ewolucję brytyjskich banknotów i monet – od pierwszych papierowych funtów z XVII wieku po współczesne banknoty polimerowe. Można zobaczyć rzadkie egzemplarze i porównać zmiany w zabezpieczeniach.
🕰️ Dzieje Banku Anglii
Opowiada historię powstania banku w 1694 roku oraz jego rozwój przez kolejne stulecia. Wśród eksponatów znajdują się dokumenty, portrety i osobiste przedmioty dawnych gubernatorów.
🧱 Skarbiec i złoto
Największą atrakcją jest sztabka złota ważąca 13 kilogramów, której można dotknąć – oczywiście przez szybę bezpieczeństwa. W tej części wyjaśniono również, jak działa przechowywanie rezerw złota w podziemiach banku.
💡 Współczesna ekonomia
Interaktywne stanowiska pozwalają zrozumieć, jak bank centralny kontroluje inflację, ustala stopy procentowe i dba o stabilność finansową kraju.
👧 Dla najmłodszych
Choć muzeum jest małe, przewidziano też atrakcje edukacyjne dla dzieci – krótkie filmy, gry i quizy, które w prosty sposób tłumaczą, czym jest pieniądz i jak „działa bank”.
🌟 Najciekawsze eksponaty
🟡 1. Złota sztaba (Gold Bar)
Największa atrakcja muzeum — prawdziwa sztaba złota o wadze 13 kg, przechowywana za pancerną szybą.
👉 Można ją dotknąć i spróbować unieść przez specjalny otwór w gablocie!
To symbol potęgi rezerw złota Banku Anglii, który przechowuje jedne z największych zapasów złota na świecie.
💷 2. Historyczne banknoty i monety
Wystawa pokazuje rozwój brytyjskiej waluty od XVII wieku do dziś.
Zobaczysz tu m.in.:
- pierwszy banknot z 1694 roku,
- banknoty z wizerunkiem królowej Elżbiety II,
- unikalne projekty i zabezpieczenia.
Można też zobaczyć, jak zmieniał się podpis głównego kasjera (Chief Cashier) na kolejnych banknotach.
🏦 3. Rekonstrukcja biura kasjera z XVIII wieku
Starannie odtworzone wnętrze z epoki, z meblami, kałamarzem i dokumentami pokazuje, jak wyglądało codzienne życie pracowników banku ponad 200 lat temu.
To mała podróż w czasie do świata, gdzie wszystkie transakcje zapisywano ręcznie.
🔐 4. Model skarbca (Vault)
Interaktywny model pokazujący, jak działa system sejfów i zabezpieczeń w podziemiach Banku Anglii.
Zwiedzający mogą zobaczyć, jak przechowywane są złote sztaby oraz jak wygląda system blokad i kontroli dostępu.
👑 5. Pieniądze królewskie i okolicznościowe
Specjalna część ekspozycji poświęcona jest monetom i banknotom upamiętniającym koronacje i jubileusze monarchów — od Jerzego III po Karola III.
To wyjątkowy przegląd brytyjskiej historii widzianej przez pryzmat pieniądza.
💡 Ciekawostki
Najstarszy bank w Wielkiej Brytanii
Bank Anglii powstał w 1694 roku, a jego muzeum mieści się w oryginalnym gmachu banku przy Threadneedle Street w City of London.
Zaprojektowany jak forteca
Budynek Banku został zaprojektowany tak, by przetrwać oblężenie — nie ma okien na parterze, a ściany są wyjątkowo grube, co nadaje mu wygląd twierdzy.
Banknoty z błędami i fałszerstwa
W jednej z gablot można zobaczyć autentyczne fałszywe banknoty z czasów II wojny światowej, produkowane przez Niemców w ramach operacji „Bernhard”.
Niezwykłe portrety i projekty
Wystawa pokazuje ewolucję brytyjskich banknotów, od pierwszych papierowych z XVII wieku po nowoczesne polimerowe z wizerunkami królowej Elżbiety II i King Charlesa III.
Złoto pod Londynem
Pod budynkiem Banku znajduje się jedno z największych skarbców złota na świecie – szacuje się, że przechowuje ponad 400 000 sztabek, należących m.in. do innych państw i banków centralnych.
Niewielkie, ale pełne treści
Muzeum jest niewielkie – jego zwiedzanie zajmuje około 30–45 minut, ale zawiera mnóstwo ciekawostek i oryginalnych eksponatów.
Duch „Old Lady of Threadneedle Street”
Bank of England bywa nazywany „Starą Damą z Threadneedle Street” – przydomek pochodzi z satyry z XVIII wieku i odnosi się do alegorycznego przedstawienia banku jako kobiety pilnującej narodowych finansów.
👨👩👧👦 Dla dzieci i rodzin
Karty aktywności (Activity Sheets)
Muzeum oferuje darmowe arkusze aktywności dostosowane do różnych grup wiekowych:
- I Spy in the Bank – dla dzieci do 5 lat
- Explore the Bank – dla 5-7 lat
- Investigate the Bank – 8-11 lat
- Discover the Bank – 12-14 lat
- Understand the Bank – 15-17 lat
Arkusze można dostać na miejscu lub wydrukować wcześniej.
Zabawa z pieniędzmi i grami edukacyjnymi
- „Be a Banknote Examiner”: dzieci mogą spróbować swoich sił w rozpoznawaniu zabezpieczeń na banknotach.
- Gry planszowe i wideo z okazji wydarzeń muzealnych („Museum Late”) — np. gry uczące dzieci zarządzania pieniędzmi i ekonomii.
☕ Kawiarnie i sklepy
Nie ma kawiarni, ani restauracji w Muzeum Bank of England – ale jest dużo miejsca, gdzie można przysiąść i zjeść kanapkę, czy napić się wody.
Sklep w Muzeum Bank of England — opis
Muzeum Bank of England posiada niewielki, ale wyjątkowo tematyczny gift shop, w którym można zakupić pamiątki związane z historią banku, pieniądzem i finansami. Sklep zamyka się tuż przed końcem godzin otwarcia muzeum (około 16:40).
Asortyment sklepu obejmuje unikalne przedmioty inspirowane kolekcją muzealną: repliki banknotów, modele sztabek złota, zabawkowe skarbonki w stylu historycznym oraz eleganckie akcesoria biurowe. To świetne miejsce, by zabrać ze sobą pamiątkę, która naprawdę odzwierciedla ducha Banku Anglii.
🎯 Wskazówki przewodnika
Muzeum Banku Anglii jest stosunkowo niewielkie w porównaniu z innymi londyńskimi muzeami. Całą ekspozycję można bez pośpiechu zwiedzić w około 45 minut. Warto jednak pamiętać, że zaraz po wejściu znajduje się punkt kontroli bezpieczeństwa, działający podobnie jak na lotnisku — bagaż jest prześwietlany, a zwiedzający przechodzą przez bramkę detekcyjną. Niektórych przedmiotów nie można wnieść do środka, a w godzinach szczytu może tworzyć się kolejka.
Sama ekspozycja jest bardzo interesująca. Dostępny jest darmowy audioprzewodnik, z którego można skorzystać na własnym telefonie. Zbiory muzeum koncentrują się głównie na numizmatyce — monetach, banknotach i historii pieniądza — dlatego szczególnie polecam to miejsce wszystkim miłośnikom numizmatyki.
Zwiedzający mogą również poznać historię Banku Anglii jako instytucji i budynku, zobaczyć dokumenty związane z jego powstaniem, a także dowiedzieć się więcej o funkcjonowaniu banku centralnego.
Największą atrakcją jest prawdziwa sztaba złota, zamknięta w specjalnej gablocie z uchwytem, dzięki któremu można ją podnieść i poczuć jej wagę. To doświadczenie bywa zaskakujące nawet dla dorosłych, a dla dzieci i osób starszych może okazać się trudniejsze, niż wygląda.
Muzeum zdecydowanie warto odwiedzić. Jeśli będziecie w tej części Londynu, polecam zrobić sobie krótką przerwę i zajrzeć choćby na chwilę — to niewielkie, ale bardzo ciekawe miejsce.
